Door het coronavirus is er veel belangstelling voor een gezond en veilig binnenklimaat in schoolgebouwen. Ventilatie speelt hierbij een belangrijke rol, want onvoldoende luchtverversing kan bijdragen aan het verspreiden van COVID-19. Het RIVM heeft daarom ventilatierichtlijnen voor scholen opgesteld, Wat de verspreiding van aerosolen in de klaslokalen betreft, is de kooldioxidemeting (CO2) een goede graadmeter. Die moet volgens het RIVM onder de grenswaarde van 1.200 CO2 ppm blijven, voor nieuwe schoolgebouwen is het streven 950 ppm CO2. Maar hoe weet je nu zeker dat de ruimte waarin jij je bevindt aan die richtlijnen voldoet en dat er op tijd actie wordt ondernomen als de waarden worden overschreden? En hoe kun je aantonen dat de luchtkwaliteit in het klaslokaal gedurende een periode in orde is geweest?
Subsidieregeling voor schoolgebouwen
De rijksoverheid heeft de ventilatie in scholen onder de loep genomen. En wat blijkt; zo’n 11 procent van de onderzochte schoolgebouwen voldoet niet aan de wettelijke ventilatienormen. Deze scholen zijn verplicht dit aan te pakken. Hiervoor heeft het kabinet 360 miljoen euro beschikbaar gesteld via de SUVIS-subsidieregeling (Specifieke Uitkering Ventilatie in Scholen). Deze specifieke subsidie kunnen gemeenten gebruiken om het binnenklimaat van bestaande schoolgebouwen te verbeteren. Het gaat vooral om de financiering van bouw- en installatiekosten, waaronder aanschaf en installatie van een meetsysteem waarop de gebouwautomatisering gestuurd kan worden.
Het eerste deel van de SUVIS-subsidie kan dit jaar al worden benut om schoolbesturen en gemeenten te helpen met aanpassingen aan ventilatiesystemen. Tot en met 30 juni 2021 kunnen scholen de subsidie aanvragen. De specifieke uitkering zal worden gericht op noodzakelijke en energiezuinige ventilatiemaatregelen en de daarbij behorende ondersteunende maatregelen, te weten een kooldioxidemeter per onderwijsruimte, een energiebeheersysteem en eventueel aanpassingen gericht op het voldoen aan de eisen voor een energiezuinig binnenklimaat.
Draadloze oplossing voor bestaande gebouwen
De kooldioxidemeters die scholen aanschaffen om de luchtkwaliteit te monitoren, moeten dus in iedere onderwijsruimte worden geïnstalleerd en voldoen aan de eisen die zijn opgenomen in de Regeling Bouwbesluit 2012. Bovenop de technische eisen is voorgeschreven dat je gebruik moet maken van een monitoringsfunctie waarbij de gegevens ten minste een jaar bewaard blijven. Dit om te waarborgen dat de informatie over de concentratie CO2 beschikbaar is en geanalyseerd kan worden.
De benodigde aanpassingen aan ventilatiesystemen zullen meestal plaatsvinden in bestaande schoolgebouwen. Ik kan me voorstellen dat gebouweigenaren, schooldirecteuren, gemeenten etc. niet zitten te wachten op ingrijpende verbouwingen met veel breekwerk om systemen aan te leggen en kabels te trekken om CO2-meters en andere sensoren te koppelen aan het gebouwbeheerssysteem. Je kunt natuurlijk eenvoudige, stand alone, CO2-meters aanschaffen, maar dan is de leraar n.a.v. van de gemeten waarden de hele dag bezig met het openen en sluiten van ramen. Met een gebouwbeheerssysteem kun je de ventilatie automatisch regelen, aangestuurd door de meetresultaten van CO2-transmitters. En gelukkig zijn deze CO2-transmitters nu ook in een volledig draadloze uitvoering verkrijgbaar en dus eenvoudig te plaatsen en toe te passen. Uiteraard aanvullend voorzien van ruimtetemperatuur- en relatieve vochtigheidsmeting.
Voordelen van draadloos
Het 100% draadloze meetsysteem Proxima Mesh dat de Finse fabrikant Produal vorig jaar introduceerde, beschikt sinds februari 2021 over draadloze batterijgevoede CO2-transmitters en een handige geavanceerde bedienknop. Met name voor schoolgebouwen kan deze uitbreiding aan dit meetsysteem van enorme toegevoegde waarde zijn. Belangrijke voorwaarde is uiteraard wel dat ze beschikken over een gebouwbeheer- en een luchtbehandelingssysteem.
Waarom is er juist nu behoefte aan draadloze meetsystemen? Tijdens gesprekken met ingenieurs- en installatiebureaus het afgelopen jaar viel met op dat veel bedrijven meer willen weten over de mogelijkheden van draadloze meetapparatuur. In veel school- en kantoorgebouwen en andere panden speelt het flexibel inrichten van ruimtes een belangrijke rol. Daar past een draadloos meetsysteem goed bij: dat voorkomt dat bij een aanpassing de kabels moeten worden verlegd.
Energiezuinige datatransmissie
Producent Produal had een vooruitziende blik en ontwikkelde daarom twee jaar geleden een CO2-transmitter op haar draadloze meetsysteem Proxima Mesh. De moeilijkheid zat in het energieverbruik van de sensor. Produal heeft dit vorig jaar geoptimaliseerd. Het systeem had namelijk al een batterijgevoede gecombineerde temperatuur- en relatieve vochtigheidstransmitter. De CO2-transmitter moest toen nog bedraad gevoed worden. Samen met een geavanceerde bedienknop is de uitbreiding nu beschikbaar. Door gebruik te maken van een CO2-sensor in combinatie met een energiezuinige datatransmissie, werkt deze transmitter minimaal vier jaar op één batterij. Verder maakt de geïntegreerde geavanceerde bedienknop het mogelijk om een setpointverstelling te doen of je kunt de zonwering of verlichting ermee bedienen.
Verschil met kooldioxidemeters
Een van de belangrijkste verschillen met kooldioxidemeters is dat de Produal-oplossing geen logger is of alleen een meetwaarde weergeeft. Het is een transmitter waar de ventilatie daadwerkelijk op gestuurd kan worden. Het gewenste loggen kan dan centraal in het GBS gebeuren.
- De draadloze Produal-oplossing maakt het trekken van kabels in lokalen overbodig. Dit biedt zeer zeker een besparing op installatiekosten. Datalogging kan overigens ook vaak in het gebouwbeheerssysteem en is dus nog steeds mogelijk.
- De sensor is van een hoge kwaliteit. Er zijn veel ‘goedkope’ CO2-loggers verkrijgbaar, maar gezien de strenge richtlijnen wil je natuurlijk wel een betrouwbare meting.
- Produal maakt gebruik van een hoogwaardige: Sunrise HVAC | Senseair-sensoren met een auto-kalibratiefunctie en een levensduur van 15 jaar!
Luchtkwaliteit optimaliseren
Het voordeel van de toevoeging van deze CO2-sensoren aan het Produal-meetsysteem is dat dit de mogelijkheid biedt om de luchtkwaliteit te optimaliseren in moderne, maar ook in monumentale panden. Ook voor schoolgebouwen kan dit een optimale oplossing zijn. Als er een gebouwbeheersysteem aanwezig is kan dit systeem eenvoudig via Modbus RTU worden gekoppeld.
Zoals ik eerder al aangaf, is het ideaal als een gebouwbeheersysteem ook is uitgerust met een ventilatiesysteem. Anders moet je nog steeds zelf de ramen openzetten als het CO2-niveau te hoog is. Produal heeft het Proxima-systeem juist ontwikkeld, zodat leraren zich kunnen concentreren op hun leerlingen en het lesgeven. Ik wil nogmaals benadrukken dat deze CO2-sensor geen CO2-logger is! Het is een transmitter waarmee op de ventilatie kan worden gestuurd. De meetwaarden worden draadloos via het zogeheten Mesh-systeem naar de gateway gestuurd. Deze gateway is aangesloten op het gebouwbeheersysteem.
Het Mesh-systeem is intelligent en zelfherstellend. Het netwerk stuurt gegevens naar de gewenste bestemming op de kortste en meest energie-efficiënte manier, zonder dat er repeaters nodig zijn. En mocht een signaal verloren gaan, dan zoekt het netwerk automatisch naar het snelste en meest betrouwbare knooppunt om toch het signaal te kunnen verspreiden.
Gratis webinar over een gezond binnenklimaat met volledig draadloos systeem
Je merkt dat ik bijzonder enthousiast ben over de ontwikkelingen m.bt.t. het Produal-meetsysteem. Ik zou er uren over kunnen vertellen, maar op 11 maart a.s. ga ik alle mogelijkheden tijdens een webinar van één uur voor je samenvatten.
Samen met m’n collega Marcel van Kesteren demonstreer ik dan de nieuwe opties en toepassingsmogelijkheden. Wil je meedoen aan dit gratis webinar? Meld je dan snel aan via www.hitma-gebouwautomatisering.nl/webinar.